انواع تجهیزات مرغداری لازم برای سالن پرورش طیور

آشنایی با انواع تجهیزات مرغداری و کاربرد آنها 

راه اندازی یک مرغداری مستلزم استفاده از یک سری تجهیزات استاندارد و کاربردی است که به پرورش بهتر طیور، راندمان بالای تولید و سلامت پرنده ها کمک خواهد کرد. در پرورش پرنده ها به صورت انبوه و متراکم حتما باید از تجهیزات تهویه ، گرمایشی و سرمایشی جهت حفظ دما، رطوبت، اکسیژن و سایر عوامل محیطی حساس استفاده کرد. وجود آمونیاک حاصل از فضولات آنها، تنش گرمایی و یا سرد بودن محیط ، بیماری ها و تلفات زیادی را برای آنها به دنبال خواهد داشت که نتیجه ای جز از بین رفتن سرمایه و متضرر شدن پرورش دهنده نخواهد داشت.

به منظور حفظ سلامت پرنده ها و جلوگیری از خسارات مالی پرورش دهنده ، در این نوشته سعی کردیم انواع تجهیزات و ملزومات لازم برای راه اندازی یک سالن پرورش استاندارد را معرفی کنیم و یک راهنمای جامع و کلی در این باره ارائه دهیم، با ما همراه باشید. 

شیوه های کلی پرورش طیور 

از جمله پرنده های قابل پرورش در سالن می توان به انواع مرغ های بومی و صنعتی ، بوقلمون، بلدرچین، کبک، قرقاول، اردک و غاز و… اشاره کرد. پرورش هر کدام از این پرنده ها به علاقه و منطقه جغرافیایی شما بستگی دارد.

شیوه های کلی پرورش طیور - هیتر اسکندریمعمولا پرورش دهنده ها ، این پرنده ها را به دو منظور پرورش می دهند که هدف اول بهره مندی از تخم خوراکی آنها می باشد و در این صورت نیاز به راه اندازی سالن مخصوص پرنده های تخم گذار خواهد بود و هدف دوم گوشتی کردن پرنده ها می باشد که نیاز به راه اندازی سالن پرورش پرنده های گوشتی می باشد.

این دو سالن از نظر تجهیزات و ملزومات تا حدی مشابه به یکدیگر می باشد، اما با توجه به اینکه مرغ ، بلدرچین و کبک قابل پرورش در قفس نیز هستند، بنابراین در صورت راه اندازی سالن پرورش پرنده های تخم گذار ، به خرید قفس های مکانیزه نیز احتیاج پیدا خواهید کرد. 

برای راه اندازی مرغداری و یا سالن پرورش طیور به چه تجهیزاتی نیاز داریم؟

اگر هدف شما کسب حداکثر سود از پرورش طیور و رساندن تلفات به حداقل می باشد، بنابراین استفاده از تجهیزات استاندارد سازی سالن برای هر مرغداری کوچک و بزرگی ضروری است. از جمله این ملزومات می توان به موارد زیر اشاره کرد :

1- فن تهویه 

این فن ها بسته به ابعاد سالن و تعداد طیور پرورشی متفاوت خواهد بود. فن های تهویه به سالم سازی هوای سالن کمک خواهد کرد و برای تمام طیور گوشتی ، تخم گذار ، جوجه ها و نیمچه ها ضروری خواهد بود. 

افزایش آمونیاک و بوی حاصل از فضولات آنها ، تنفس آنها و افزایش دی اکسید کربن ، لزوم نصب و راه اندازی فن های تهویه به تعداد مناسب را در هر مرغداری و سالن پرورشی ضروری کرده است. هم چنین افزایش دما در فصل تابستان و وقوع بیماری همخواری در میان پرنده ها و یا تلفات در اثر گرما ، دلیل دیگری است که لزوم نصب فن های تهویه جهت کاهش دمای سالن را اثبات می کند. 

فن تهویه برای پرورش طیور - هیتر اسکندریجهت ساخت سالن باید به گونه ای باشد که باد از دریچه های ورودی به داخل سالن وارد شده و از فن تهویه نیز خارج شود، یعنی در یک سمت سالن دریچه های هوا و در سمت دیگر ، فن های تهویه قرار خواهند گرفت. 

فن هایی که برای مرغداری ها و سالن های پرورش طیور استفاده می شوند عموما از نوع آکسیال ملخی هستند و هوای داخل را به بیرون هدایت می کنند، هوای تازه نیز از طرف دیگر سالن وارد شده و به کاهش دما ، خروج آمونیاک و دی اکسید کربن و سلامت پرنده ها کمک خواهد کرد. 

فن های مرغداری و سالن های طیور در انواع محوری یا همان آکسیال ، سانتریفیوژی و حلزونی وجود دارند که در اندازه ها و قدرت های هوادهی متفاوتی وجود دارند و بسته به تعداد پرنده ها او ظرفیت سالن از فن های بزرگ یا کوچک می توان استفاده کرد. 

2- دانخوری 

وسیله ساده ای است که از آن برای تغذیه طیور استفاده می شود، اما در خرید همین وسیله ساده باید دقت لازم را به عمل آورید چون که استفاده از پلاستیک های نامرغوب و جاذب آلودگی ، فلزات زنگ زننده و مواد بی کیفیت در ساخت آنها ، بیماری و تلفات پرنده ها را در پی خواهد داشت. 

سیستم دانخوری مرغداری و یا سالن پرورش طیور ضمن حفظ سلامتی پرنده ها ، باید از تلفات جیره نیز جلوگیری کند، چرا که قسمت زیادی از هزینه های پرورش صرف خرید دان طیور خواهد شد و هدر رفت دان به معنی افزایش هزینه ها خواهد بود. 

دانخوری های مرغداری انواع مختلفی دارند که از جمله آنها می توان به دانخوری دستی یا همان سطلی ، ناودانی یا جمعی ، زنجیری و هم چنین اوگر اشاره کرد. بدنه آنها باید از موادی ساخته شود که کاملا ضد زنگ و ضد پوسیدگی بوده و به راحتی نیز قابلیت شستشو و نظافت را داشته باشد.

دانخوری های دستی دارای بدنه ای از جنس پلاستیک بهداشتی و درجه یک و یا فلزات ضد زنگ مانند آلومینیوم یا ورق های گالوانیزه بوده و به شکل استوانه ای می باشد، در زیر آن نیز یک سینی دایره ای قرار دارد که دان مورد نیاز طیور از داخل استوانه به داخل سینی هدایت می شود. این دانخوری ها با توجه به ظرفیت سالن و قد پرنده ها از ارتفاع ها و اندازه های مختلف وجود دارند.

نوع دوم دانخوری که به صورت جمعی و ناودانی می باشد، از بدنه استیل، آلومینیوم و یا ورق های گالوانیزه ضد زنگ و دارای رنگ پوششی الکترواستاتیک ساخته می شوند و پرنده ها به صورت گروهی از آن استفاده می کنند. به منظور جلوگیری از ریخت و پاش دان ، دارای محافظ هایی در قسمت بالایی می باشد و امکان تنظیم ارتفاع آن جهت استفاده راحت پرنده ها از غذا وجود دارد. 

دانخوری برای پرورش طیور - هیتر اسکندریمعمولا طول آن 90 سانتی متر است و عرض آن را با توجه به جثه پرنده ها می توان در اندازه 10 الی 20 سانتی متری برش داد. استفاده از دانخوری ناودانی راحت تر از دانخوری سلطی می باشد و باعث صرفه جویی در وقت کارگر و هدر رفت کمتر دان خواهد شد. 

نوع سوم دانخوری ها که به صورت زنجیری هستند، برای استفاده در مرغداری ها و سالن های پرورش بزرگ کاربرد دارند، این سیستم دانخوری دارای یک زنجیره انتقال دان است که از موتور های الکتریکی ، گیربکس و نقاله انتقال دان تشکیل شده است. دان مورد نیاز از یک مخزن ذخیره به تمامی قسمت های سالن انتقال داده می شود، امکان تغییر ارتفاع زنجیره وجود دارد تا پرنده ها در سنین مختلف به راحتی از دان تغذیه کنند. 

آخرین تکنولوژی سیستم دانخوری به دانخوری اوگر تعلق دارد که جیره غذایی مناسب برای پرنده ها را به صورت یکنواخت برای آنها توزیع می کند و هر پرنده به یک اندازه از انواع مواد معدنی ، پروتئین ، ویتامین و کربوهیدرات ها بهره مند می شود. 

این سیستم دارای یک مخزن ذخیره دان ، لوله های انتقال دهنده و دانخوری های متصل به آن است. دانخوری ها از جنس پلاستیک بهداشتی ، ورق های گالوانیزه و یا آلومینیوم خواهند بود و به فاصله مشخصی با توجه به تراکم پرنده ها و ظرفیت سالن ، بر روی لوله ها نصب خواهد شد.

داخل لوله، مارپیچ هایی قرار دارند که دان را به سراسر سالن انتقال خواهد داد و نیازی به نیروی انسانی نخواهد بود. هم چنین بر روی دانخوری ، شبکه هایی وجود دارد که هر پرنده به یک اندازه از انواع مواد مغذی جیره بهره مند خواهد شد. 

3- آبخوری طیور

سومین وسیله مهمی که در هر سالن پرورش کوچک و بزرگی حتما باید وجود داشته باشد، آبخوری است. آب نقش مهمی در رشد پرنده ها و سلامت آنها دارد، حتما باید از آب آشامیدنی سالم و با سختی پایین در تغذیه آنها استفاده کرد. 

پرنده ها از آب برای خنک کردن بدن، هضم مواد غذایی و رفع تشنگی استفاده می کنند. آنها آب را دو برابر غذا مصرف می کنند و همزمان با خوردن غذا نیاز به نوشیدن آب نیز دارند، بنابراین ظروف آبخوری آنها همیشه باید پر باشد. 

آبخوری ها نیز دارای انواع مختلفی هستند که هر کدام مزایا و معایب مختص به خود را دارند، در ادامه به انواع آبخوری ها اشاره خواهیم کرد. از جمله آنها می توان به آبخوری کله قندی ، آبخوری ناودانی ، آبخوری زنگوله ای و آبخوری نیپل اشاره کرد. 

برخی از پرورش دهنده های تازه کار که تعداد کمی از پرنده ها را پرورش می دهند، اقدام به ساخت آبخوری و دانخوری با استفاده از وسایل و پلاستیک های بلا استفاده می کنند. این کار سبب بروز بیماری در پرنده ها خواهد شد چرا که هر پلاستیکی خاصیت بهداشتی نداشته و امکان جذب میکروب ها و عوامل بیماری زا در آنها وجود دارد.

 

نتیجه این کار تلفات و بیماری پرنده ها و متضرر شدن پرورش دهنده خواهد بود. استفاده از آبخوری های استاندارد و مطمئن به حفظ سرمایه و موفقیت شما در امر پرورش نیز کمک خواهد کرد.

آبخوری طیور برای پرورش طیور - هیتر اسکندریساده ترین و ارزانترین آبخوری که در هر سالن می توان از آن استفاده کرد. این آبخوری ها در ظرفیت های 2 ، 4 و 6 لیتری وجود دارند و با توجه به نوع و سن پرنده ، قابل انتخاب است. آنها را باید به صورت دستی پر کرد و همچنین شستشو و ضدعفونی کردن آنها توسط نیروی انسانی انجام خواهد شد. 

دومین مورد آبخوری ناودانی است که پرنده ها به صورت گروهی از آب آن استفاده خواهند کرد، این ایخوری ها هم در سالن و هم در قفس قابل استفاده است و به یک مخزن آب متصل است، به دلیل مشترک بودن آب تمامی پرنده ها و گردش مداوم جریان آب ، احتمال سرایت بیماری از پرنده های بیمار به پرنده های سالم وجود دارد. 

آبخوری زنگوله ای که نام دیگر آن آبخوری سیفونی است، به صورت اتوماتیک فعالیت دارد و نیازی به استفاده از نیروی انسانی نیست، این آبخوری ها قابل استفاده در سالن های بزرگ و متوسط است و در صورت استفاده از این سیستم ، ماکیان هیچ گاه کمبود آن نخواهند داشت. 

این آبخوری از یک محفظه آب ، فنر و سوپاپ و لوله انتقال آب تشکیل شده و نحوه کار آن به این صورت است که آب از طریق لوله ها به سراسر سالن انتقال داده می شود، اما زمانی وارد محفظه آبخوری خواهد شد که سوپاپ و فنر اجازه ورود آب به داخل محفظه آبخوری را بدهند. 

به عبارت دیگر زمانی که محفظه خالی باشد، وزن سبکی خواهد داشت و در این صورت فنر و سوپاپ به سمت بالا کشیده خواهند شد و راه ورود آب به محفظه آبخوری آزاد خواهد شد، اما زمانی که محفظه پر شود، فنر کشیده شده و راه ورود آب بسته خواهد شد، بدین ترتیب آبخوری همیشه پر از آب خواهد بود و پرنده ها هیچ گاه کمبود آب نخواهند داشت. از مزایای این آبخوری می توان به فرایند آب دهی سریع ، امکان استفاده از دارو و واکسن در آب آشامیدنی همه پرنده ها ، افزایش سلامتی پرنده ها به دلیل آلودگی کمتر و … اشاره کرد.

چهارمین نوع آبخوری ، نیپل نام دارد که به وسیله لوله کشی در سراسر قسمت های سالن نصب می شود. این آبخوری ها هم در بستر و هم در قفس قابل نصب است و دارای یک پستانک و یک سینی کوچک آبگیر است که مانع از خیس شدن بستر خواهد شد، پرنده ها با ضربه زدن به پستانک آب مورد نیاز برای رفع تشنگی را دریافت خواهند کرد. 

4- هیتر مرغداری 

یکی از تجهیزات کاربردی و ضروری در فصل زمستان، هیتر مرغداری است. این بخاری صنعتی به گرمایش سالن و رشد بهتر پرنده ها کمک خواهد کرد. از جمله هیترهای قابل استفاده ر مغداری می توان به جت هیتر ، هیتر های آتش درون ، بخاری های فن دار برقی و بخاری هی برقی تابشی اشاره کرد. 

دو نوع اول هزینه های کمتری را در پی خواهد داشت و سبب کاهش هزینه ها و معقول بودن قیمت نهایی محصول خواهد شد. در سالن های نیمه باز و مرغداری هایی که از تهویه قوی بهره مند هستند، استفاده از جت هیتر ها مناسب تر خواهد بود. این هیترها راندمان 100 درصدی دارند و تمام گرمای تولید شده را به سالن انتقال خواهند داد. 

هیتر مرغداری برای پرورش طیور - هیتر اسکندریاما اگر سالن پرورش طیور شما تهویه کمی دارد، بهتر است از جت هیترهای دودکش دار و یا بخاری های آتش درون استفاده کنید چرا که هوای پاک و بدون آلودگی تولید خواهند کرد و آلاینده ها را از طریق دودکش به بیرون از سالن انتقال خواهند داد. 

این دو نوع هیتر با سوخت گاز یا گازوئیل و یا دوگانه سوز فعالیت میکنند و میزان آلاینده های تولیدی از هیتر های گازی به مراتب کمتر از هیترهای گازوئیلی خواهد بود. برای آشنایی بیشتر با این محصولات به صفحه هیتر اسکندری مراجعه کنید. 

5- قفس 

اگر قصد نگهداری از پرنده های تخم گذار مانند مرغ، بلدرچین ، کبک، بوقلمون و … را دارید و می خواهید از فروش تخم های خوراکی آنها درآمد کسب کنید، بهتر است آنها را در قفس های مکانیزه پرورش دهید. این قفس ها دارای آبخوری ، دانخوری و سینی مخصوص جمع آوری تخم و سینی تجمع فضولات می باشد.

قفس برای پرورش طیور - هیتر اسکندریپرورش پرنده های تخم گذار با استفاده از این قفس بسیار آسوده تر خواهد بود و نیازی به خرید تعداد زیادی آبخوری و دانخوری و تجهیزات مربوطه نخواهد بود. آبدهی و دان دهی به طیور در کمترین زمان امکان پذیر خواهد بود و وقت زیادی از نیروی کار را نخواهد گرفت، تخم های گذارده شده توسط پرنده ها به سینی مخصوص انتقال داده خواهد شد و کاملا سالم و پاکیزه خواهد بود، هم چنین به راحتی نیز قابل برداشت خواهد بود.  

قفس های مکانیزه به صورت چند طبقه هستند و امکان پرورش تعداد زیادی از پرنده های تخم گذار را در یک مکان کوچک فراهم خواهند کرد، بنابراین با استفاده از این قفس ها ظرفیت سالن خود را افزایش خواهید داد که تاثیر مستقیمی در افزایش درآمد شما خواهد داشت. 

6- آسیاب و میکسر 

طیور باید از یک جیره غذایی کامل که شامل انواع ویتامین ها ، پروتئین ، کربوهیدرات ، مواد معدنی، چربی و… باشد، بهره مند باشند تا بیشترین وزن گیری در کوتاه ترین زمان را داشته باشند، هم چنین پرنده های تخم گذاری که در قفس نگه داری می شوند،  باید از جیره غذایی سرشار از کلسیم و پروتئین برخوردار باشند تا بیشترین تخم گذاری را داشته باشند. 

فراهم کردن و یک دست کردن غذای تعداد زیادی از طیور به صورت دستی و بدون استفاده از تجهیزات امکان پذیر نیست ، به همین منظور از دستگاه هایی به عنوان آسیاب و میکسر استفاده می کنند. 

آسیاب و میکسر برای پرورش طیور - هیتر اسکندریآسیاب مرغداری وسیله ای است که تمام مواد غذایی ریز و درشت را کاملا خرد و پودر می کند و به موادی قابل هضم توسط طیور تبدیل می کند، در صورت درشت ماندن اقلام خوراکی ، امکان تلف شدن مواد غذایی ، هضم نشدن آنها در سنگدان پرنده ها و کاهش ضریب تبدیل مواد غذایی وجود دارد. 

همانطور که می دانید ، پرنده ها در دوره های مختلف زندگی خود ، جیره غذایی متفاوتی دارند، به عنوان پرنده های گوشتی باید چربی و کربوهیدرات زیادی مصرف کنند و پرنده های تخم گذار باید پروتئین و کلسیم زیادی مصرف کنند. پس از اینکه مواد غذایی مناسب برای پرنده ها مانند ذرت، گندم، دانه سویا، استخوان، جو و… به صورت جداگانه به کمک آسیاب کاملا پودر شدند، با درصد های مشخصی داخل دستگاهی بنام میکسر قرار می گیرند و کاملا یکدست و یکنواخت می شوند. 

تا همه پرنده ها به یک اندازه از ویتامین ها، مواد معدنی ، پروتئین و … بهره مند شوند و بهترین ضریب تبدیل جیره به گوشت یا تخم را خواهند داشت. در صورت آسیاب نشدن جیره ، امکان دریافت مقدار زیادی از یک ماده غذایی توسط یک پرنده وجود دارد که بیماری صد درصدی آنها را در پی خواهد داشت، فرض کنید پرنده ای تمام کلسیم جیره را مصرف کند و پرنده ای کاملا بی نصیب بماند، در این صورت هر دو بیمار خواهند شد. 

7- پد سلولزی 

یکی دیگر از تجهیزاتی که برای کاهش دمای سالن پرورش در فصل های گرم سال کاربرد دارد، پد سلولزی مرغداری است که دیواره مرغداری و در جهت وزش باد نصب می شود. این سیستم دارای مخزن و پمپ آب است که آب را به صورت قطره ای بر روی پد می ریزد و سبب تبخیر آب می شود. 

پد سلولزی برای پرورش طیور - هیتر اسکندریفن های تهویه اقدام به مکش هوا به داخل سالن می کنند و هوای خنک شده از طریق پد سلولزی وارد سالن شده و هوای گرم از طریق فن ها به بیرون هدایت می شود، در این صورت ضمن کاهش دمای سالن پرورش به تهویه هوا و اکسیژن رسانی نیز کمک می کند. عملکرد پد سلولزی مانند کولرهای آبی خانگی می باشد با این تفاوت که به جای پوشال از پد سلولزی استفاده شده است. 

8- خاک اره یا پوشال نرم برای کف سالن 

سیمانی و سفت بودن کف بستر، سبب زخمی شدن پای پرنده ها و عفونت های باکتریایی خواهد شد، هم چنین به دلیل تولید مداوم فضولات توسط پرنده ها ، امکان لیز و لغزنده بودن کف بستر وجود دارد و از طرفی ، برخی از پرنده ها عادت به خوردن فضولات یکدیگر دارند که بیماری کوکسیدیوز را در پی خواهد داشت. 

برای جلوگیری از این مشکلات و تمیز کردن راحت بستر، باید از خاک اره یا پوشال های نرم استفاده کنید، در این صورت به راحتی با جارو کردن بستر ، فضولات نیز جمع آوری خواهند شد و با معضل زخمی شدن پای پرنده ها و لیز خوردن آنها هم رو به رو نخواهید شد و بر بهداشت محیط پرورش خواهد افزود. 

9- لامپ مادر مصنوعی 

اگر قصد نگهداری از جوجه های یک روزه تا دو هفته ای را داشته باشید، حتما به یک یا چند لامپ مادر مصنوعی احتیاج پیدا خواهید کرد. جوجه های چند روزه بدن ضعیفی دارند و حتما باید در دمای 30 الی 32 درجه سانتی گراد نگهداری شوند، آنها در طبیعت توسط مرغ مادر گرم می شوند، اما در حالت صنعتی که خبری از مرغ مادر نیست، حتما باید توسط این لامپ ها گرم شوند.

معمولا به ازای هر 80 الی 100 جوجه به یک لامپ مادر نیاز خواهیم داشت که به جثه جوجه ها هم بستگی دارد. لامپ باید در ارتفاع مناسبی نصب شود که بدن جوجه ها را زیاد داغ نکند. بهتر است لامپ را به دور از دانخوری و آبخوری ها نصب کنید تا جوجه ها برای گرم کردن خودشان ، مجبور به خوابیدن در داخل ظروف آبخوری و دانخوری نشوند. 

10- تابلو برق کنترل سالن 

برای کنترل میزان دما و رطوبت سالن ، آگاهی از میزان آب و دان مصرفی طیور ، میزان تهویه هوا و سایر عوامل کلیدی ، نیاز به یک تابلو برق اتوماتیک خواهید داشت تا پروسه پرورش طیور را هوشمندانه تر بکنید. جهت نصب و راه اندازی این مورد حتما باید با یک کارشناس راه اندازی سالن های پرورش طیور مکانیزه مشورت کنید. 

11- ژنراتور تولید برق 

طیور جهت زنده ماندن به آب و دان کافی ، دما و رطوبت مناسب و اکسیژن کافی نیاز دارند. در صورت قطع شدن برق شهری ، دمای سالن به سرعت افزایش خواهد یافت و بوی آمونیاک امکان خفگی طیور را چند برابر خواهد کرد. قطع شدن جریان آب طیور ، احتمال تلف شدن آنها در اثر تشنگی و گرما را در پی خواهد داشت. 

ژنراتور تولید برق برای مرغداری پرورش طیور - هیتر اسکندریبنابراین جهت جلوگیری از این اتفاقات ناگوار و حفظ سرمایه خود ، نیاز به یک ژنراتور برق دارید که با استفاده از سوخت گاز یا گازوئیل برق مورد نیاز سالن پرورش را تامین کند، این دستگاه را حتما تهیه کنید و سلامت پرنده ها را به خطر نیندازید. 

12- لامپ های روشنایی

طبیعتا پرنده ها برای آب و غذا خوردن در شب نیاز به روشنایی دارند، آنها در دوره های مختلف رشد خود به ساعات متفاوتی از روشنایی نیاز دارند. به عنوان مثال جوجه ها تا سن دو هفتگی به 23 ساعت روشنایی در طول شبانه روز نیاز دارند، اما پرنده های گوشتی به 18 الی 20 ساعت روشنایی نیاز دارند، پرنده های تخم گذار نیز به 14 الی 16 ساعت روشنایی نیاز دارند که در مقالات معتبر عملی قابل دستیابی می باشد. با استفاده از تابلو برق می توانید ساعات روشنایی و تاریکی مرغداری را برنامه ریزی کنید.

حرف پایانی 

در این نوشته به انواع تجهیزات استاندارد و لازم برای راه اندازی یک مرغداری و یا سالن پرورش انواع طیور بومی پرداخته شد، در صورتی که علاقه مند به پرورش و کسب درآمد از پرنده های گوشتی و تخم گذار هستید، به کار گیری این تجهیزات کمک شایانی به افزایش درآمد و کاهش تلفات پرنده ها خواهد کرد و سالن پرورش شما را از حالت سنتی به حالت مدرن و به روز تغییر خواهد داد.